Achtergrond

Lean en 5S / Hoe werkt 5S?

5S is een begrip uit Lean, dat refereert aan vijf Japanse woorden die het “schoonmaak / opruimen” beschrijven. Het gaat hier om de Japans principe voor orde en netheid.

5S wordt binnen Lean gezien als werkplekorganisatie: vermindert verspilling, vervuiling en ongevallen. 5S is overal toepasbaar. Van fabriek tot Kantoor. In Lean organisaties wordt 5S gezien als de basis voor Continue Verbeteren.

Slordigheid en gebrek aan schoon en netheid leiden makkelijk tot ongevallen. Struikel- en valgevaar bij rondslingerend materieel, risico op uitglijden over water- of vetvlekken. Het 5S-systeem streeft een opgeruimde, goed georganiseerde en overzichtelijke werkplaats na. Op die manier neemt vanzelf ook de arbeidsveiligheid toe en niet alleen de veiligheid, men kan ook sneller iets vinden, of merken dat iets weg is en aangevuld moet worden. Dit leidt tot snellere processen met minder variabiliteit en fouten, kortom minder verspilling (Muda).

Deze Japanse begrippen met hun Nederlands equivalent zijn:

	Japans	Engels	Nederlands
S1	Seiri	Sort	Sorteren
S2	Seiton	Set in Order	Schikken
S3	Seiso	Shine	Schoonmaak
S4	Seiketsu	Standadize	Standaardiseren
S5	Shitsuke	Sustain	Standhouden

S1: Sorteren

onderscheid maken tussen wat noodzakelijk en wat overbodig is. De eerste stap is opruimen. Wat je niet meer gebruikt moet verdwijnen. Dat zijn bijvoorbeeld kapotte of beschadigde voorwerpen. Voorwerpen die je lang niet meet gebruikt hebt. Bekijk al het materiaal en verzamel alles wat mogelijk overbodig is.

S2: Schikken

Schikken betekent de gereedschappen / materialen en andere middelen een vaste plek geven, de werkplek zodanig organiseren dat iedereen alles snel en gemakkelijk kan vinden: een geschikte plaats voor alles en alles op zijn geschikte plaats. Alles binnen handbereik bijvoorbeeld. Maak gebruikt van vloerbelijning om aan te geven waar karren etc moeten staan. Als een plek leeg is zie direct dat er iets mist.

S3: Schoonmaken

Schoonmaken betekent het reinigen van bijvoorbeeld vloeren en alle voorwerpen (machines, gebruiksvoorwerpen, opbergsystemen) Het is ook het vastleggen van schoonmaak methodes, standaards en verantwoordelijkheden. Er worden afspraken gemaakt over wie welke machines of werkplekken schoonhoud.

S4: Standaardiseer

Standaardiseren geeft de eerste drie stappen en zorg ervoor dat dit een gewoonte wordt door standaarden in te voeren. Gebruik visuele Enkele visuele hulpmiddelen.

S5: Standhouden

betekent het borgen van de andere vier S-en. Het altijd volgen van de gestandaardiseerde procedures. Voer audits uit op orde en netheid.

5S + 3 Safety, Security en Satisfaction

Sommige bedrijven voegen naast de 5s nog een aantal s-en toe.

SAFETY:

Alle standaard werkmethoden moeten vooral een veilige werkomgeving opleveren, werk mag niet leiden tot gezondheidsklachten bij medewerkers. Een methode om veiligheid te controleren is op de Gemba audits uit te voeren.

Security:

Beveiliging zijn maatregelen om medewerkers te beschermen tegen schadelijke invloeden. Deze komen vaak van buitenaf, criminaliteit of van intern, fraude.

Satisfaction:

Geef mensen een gevoel van betrokkenheid door bijvoorbeeld successen met elkaar te vieren. Geef complimenten over de 5s.

Stappenplan 5S:

1 Opleiden van medewerkers in 5s

5s lijkt simpel, maar de discipline om dit vol te houden is niet makkelijk. Leid je mensen en leiders op in 5s

2 inrichten verantwoordelijkheidsgebieden

Een verantwoordelijkheidsgebied is het gebied waar een team werkt en zicht op heeft. Verantwoordelijkheid betekent dat je aangesproken kunt worden. Je hoeft natuurlijk niet alles zelf te doen. Je ziet wel toe bij werkzaamheden en acties van anderen. De hele werkvloer moet worden opgedeeld in verantwoordelijkheidsgebieden.

3 gebiedsindeling

Werk, verkeer of opslag: Een gebied of zone kan maar 1 bestemming hebben: werkgebied, verkeersgebied of opslaggebied. Deze gebieden moeten van elkaar worden gescheiden voor veiligheid, overzicht en aansturing.

4 implementeer de 5S stuk voor stuk.

Online module 5S

Leren hoe je een 5S toepast? Dan is deze 5S online module iets voor jou. Niet meteen een volledige Lean-opleiding voor je kiezen: maar wel die Lean-bites op je bord waarmee je meteen aan de slag kunt.