Kennisbank

Wat is Lean?

Wat is Lean?

Lean is een systematische (continu verbeteren) aanpak om activiteiten die geen waarde toevoegen aan het proces te verminderen of te elimineren. Het staat ook bekend als een managementfilosofie, een methode en een set van tools en technieken om dagelijks processen te verbeteren. Lean wordt ook gezien als een “continu verbetercultuur”.

Lean Filosofie en Methoden

De Lean filosofie of methode is  gericht op het creëren van een cultuur waarin continu verbeteren centraal staat.

Hierbij gaat het niet alleen om het efficiënter maken van processen, maar ook om het betrekken van werknemers bij dit verbeterproces. Het doel is om op lange termijn een continu verbetercultuur te creëren.

Met Lean ben je nooit klaar. In een Lean-organisatie zijn medewerkers elke dag bezig met elimineren van verspillingen. Dit staat ook bekend als continu verbeteren.

Lean legt de nadruk op het verwijderen van verspillingen in het proces om zo meer toegevoegde waarde voor de klant te realiseren. Dit proces van waardecreatie noemen ze de Value Added (VA).

Zowel voor externe klanten: Voice of de Customer als ook interne klanten: Voice of the Business. Lean kan je dus bekijken als een set van managementtechnieken en -tools die gericht zijn op het identificeren en elimineren van verspillingen.

De verspilling: Muda, Mura en Muri

Als je met mensen over Lean praat, dan hoor je vaak de kreet verspilling of waste.

Lean maakt onderscheid tussen drie verschillende vormen van verspilling:

  1. Muda
  2. Mura
  3. Muri

Muda betreft de acht verschillende verspillingen, Mura verwijst naar onbalans in het proces, en Muri richt zich op de overbelasting van mens en machine. Dit wordt ook wel de Japanse drieling genoemd, bekend als de ‘3M’ – Muda, Mura en Muri.Deze concepten zijn belangrijk om problemen in bedrijfsprocessen te vinden en te verbeteren.

De acht vormen van Verspilling (Muda) zijn:

  1. Overproductie: meer produceren dan nodig is.
  2. Wachttijd: onnodig wachten op materialen, informatie of mensen.
  3. Transport: onnodig verplaatsen van materialen of producten.
  4. Overbodige processtappen: activiteiten die geen waarde toevoegen aan het eindproduct.
  5. Voorraden: te veel voorraad aanhouden of verkeerd beheer van voorraden.
  6. Beweging: onnodige bewegingen van medewerkers bij het uitvoeren van taken.
  7. Fouten: producten die niet voldoen aan de kwaliteitseisen en moeten worden hersteld of weggegooid.
  8. Onbenut potentieel: het niet benutten van de kennis, vaardigheden en creativiteit van medewerkers.

 

Illustratie van lean.nl van een vuilnisbak met een groot cijfer '8' erboven, symbolisch voor de 8 verspillingen in Lean management, bekend als 'Muda'. De vuilnisbak is vol met afval, waaronder een banaan, en de deksel ligt ernaast op de grond.
De 8 verspillingen verbeeld in een volle prullenbak.

Zoals je ziet, zijn deze verspillingen voornamelijk gerelateerd aan productiebedrijven. Daarom spreek ik bij dienstverlenende processen altijd over ‘verbazingen’ in plaats van verspilling.

In dit kader vraag ik de medewerkers vaak: Bekijk je dagelijkse activiteiten eens goed: waarover verbaas jij je? De inefficiënte of onproductieve “verbazingen” moeten we aanpakken.

Samengevat is Lean is een manier van werken waarbij iedereen in de organisatie zich richt op de volgende drie onderwerpen:

  1. Het creëren van waardestromen in processen voor de klant.
  2. Het elimineren van verspillingen (volgens het 3M model: Muda, Mura en Muri).
  3. Het nastreven van ‘Eerste keer goed’ (first time right).

De Rol van Lean in Toyota’s Succes

Met name Toyota heeft met haar productiesysteem, het Toyota Production System (TPS), een belangrijke bijdrage geleverd; het Lean zoals we dat nu kennen, is hier een afgeleide van. Het was een Amerikaan (John Krafcik) die na een wetenschappelijk onderzoek zei dat Toyota op een magere (lean in het Engels) manier, in vergelijking met de Amerikaanse auto-industrie, werkte. De term Lean is op deze manier ontstaan.

Centraal in TPS staat het principe dat continu verbeteren een onderdeel van de Toyota-cultuur moet zijn. Dit is de lange termijn filosofie, met als doel om iedere dag door een Lean-bril naar de processen te kijken.

Kan ik dan niks op de korte termijn met Lean?

Gelukkig kun je op de korte termijn zeker iets met Lean. Je hoeft als organisatie niet altijd een Lean cultuur te creëren. Lean kan ook toegepast worden om op kortere termijn problemen, issues of bottlenecks uit processen te halen. In de Lean gereedschapskist zitten diverse methoden om op een gestructureerde manier met processen aan de slag te gaan. Denk bijvoorbeeld aan A3, Flowchart, Ishikawa diagram, brainstormen, FMEA en kanbanborden.

Voor deze methoden kun je de PDCA of DMAIC aanpak gebruiken, twee van de meest bekende verbetermethodieken.

Plan – Do – Check – Act PDCA:

Illustratie van het PDCA (Plan-Do-Check-Act) model. Het toont vier met elkaar verbonden post-its op een blauwe achtergrond met spatten van gele verf. De bovenste post-it is gelabeld 'PLAN' met de tekst 'Stel een verbeterplan op'. Rechts daarvan is de 'DO' post-it met 'Voer het verbeterplan volgens planning uit'. Onderaan is de 'CHECK' post-it die zegt 'Controleer of je de doelen uit het verbeterplan nog haalt'. Links is de 'ACT' post-it met 'Onderneem actie als je de doelen niet haalt'. In het midden van de vier post-its is een afgebrokkelde witte cirkel met de letters 'PDCA' waarbij elke letter in een kwart van de cirkel staat.
Overzicht van het PDCA-cyclus: een cyclisch model voor continue verbetering in bedrijfsprocessen.

 

Define – Measure – Analyze – Improve – Control DMAIC:

Een educatieve infographic van LEAN.nl die de Lean en Lean Six Sigma methode toelicht met een visuele roadmap verdeeld in vijf fasen: Define, Measure, Analyse, Improve en Control, elk in een apart gekleurd veld. De 'Define'-fase bevat sleutelconcepten zoals Voice of the Customer en SIPOC. 'Measure' benadrukt het verzamelen van gegevens met tools zoals Value Stream Mapping en Swim Lane. 'Analyse' richt zich op het ontdekken van kernoorzaken met technieken zoals Root Cause Analysis. 'Improve' suggereert creatieve oplossingen en implementatie met ideeën als 5S en Kaizen. 'Control' benadrukt het behoud van verbeteringen door standaardisatie en monitoring met processen als statistische procescontrole en audits. De achtergrond illustreert een abstracte, kaartachtige route met start- en eindpunten, wat het pad van continue verbetering symboliseert.
Visuele roadmap van LEAN.nl die de fasen van de Lean methodologie uiteenzet, van probleemdefinitie tot het borgen van verbeteringen.

 

Dit zijn allemaal Lean methodieken die gebruikt kunnen worden zonder dat er meteen een langdurig cultuurprogramma opgesteld hoeft te worden.

Lean’s Impact op Kwaliteit en Klanttevredenheid

Lean zorgt voor een hogere kwaliteit van producten/diensten en een verhoogde klanttevredenheid. Het helpt bij:

  1. Het verminderen van de procescyclustijd: De Lean methode stelt organisaties in staat om hun processen efficiënter en effectiever te maken. Door verspilling en overbodige stappen in het proces te elimineren, kunnen organisaties de totale tijd die nodig is om een product of dienst te produceren, significant verminderen. Dit leidt niet alleen tot snellere productietijden, maar ook tot lagere kosten en een hogere productiviteit.
  2. Het verbeteren van de levertijd van producten of diensten: Lean principes helpen organisaties om de doorlooptijd, de tijd van het begin van het proces tot aan de levering van het eindproduct aan de klant, te verkorten. Dit wordt bereikt door het verbeteren van de werkstroom en het reduceren van wachttijden en vertragingen in het productieproces. Klanten ontvangen dus sneller hun producten of diensten, wat leidt tot een hogere klanttevredenheid.
  3. Het verminderen of elimineren van de kans op fouten: Fouten kunnen leiden tot productdefecten, vertragingen, extra kosten en ontevreden klanten. De Lean methode streeft naar ‘First Time Right’, wat betekent dat de taak vanaf het begin correct wordt uitgevoerd. Door processen te standaardiseren, te stroomlijnen en te verbeteren, kunnen organisaties de kans op fouten verminderen of zelfs volledig elimineren.
  4. Het verlagen van de voorraadniveaus: Overproductie en overtollige voorraad worden gezien als vormen van verspilling in de Lean filosofie. Te veel voorraad kan leiden tot hogere opslagkosten, risico op schade of veroudering van producten en een inefficiënt gebruik van kapitaal. Lean technieken zoals Just-In-Time (JIT) productie helpen organisaties om alleen te produceren wat nodig is, wanneer het nodig is, waardoor de voorraadniveaus en daarmee de kosten worden verlaagd.

Lean helpt organisaties om hun processen continu te verbeteren, de efficiëntie te verhogen, kosten te verlagen en de klanttevredenheid te verhogen. Door de klantwaarde centraal te stellen en verspillingen te elimineren, kan de organisatie maximale waarde bieden met minimale inspanning.

Lean en de 5 Kernwaarden voor een continu verbetercultuur:

Binnen de Lean methode zijn er vijf belangrijke kernwaarden en stappen, ook wel bekend als de vijf principes van Lean:

  1. Definieer de waarde.
  2. Breng de waarde stroom (het proces) in kaart.
  3. Zorg voor de juiste Flow.
  4. Maak gebruik van een Pull-systeem.
  5. Streef naar perfectie.

1 – Definieer de waarde:

De klant bepaalt de waarde van een product of dienst. De eerste stap is het identificeren van de klantvraag en verwachtingen. Vraag jezelf af: wat wil de klant en wat zijn hun eisen en behoeften met betrekking tot jouw producten of diensten?

2 – Breng de waarde stroom (het proces) in kaart:

Maak een value stream map die de workflow van processtappen voor een product of dienst illustreert. Deze kaart helpt bij het identificeren en elimineren van verspillingen (Muda), wat uiteindelijk leidt tot vermindering van procesvertragingen en verbetering van de kwaliteit van het product of de dienst.

3 – Zorg voor de juiste Flow:

Creëer een soepele en continue stroom in de productie of dienstverlening door obstakels en vertragingen te elimineren. Een geoptimaliseerd proces zorgt voor maximale procesefficiëntie en vermindert verspilling.

4 – Maak gebruik van een Pull-systeem:

Produceer op basis van de daadwerkelijke vraag van de klant, waarbij de bestelling van de klant fungeert als ‘pull-signaal’. Dit zorgt ervoor dat er geen overproductie plaatsvindt en de voorraden beperkt blijven.

5 – Streef naar perfectie:

Blijf de eerste vier stappen herhalen en verbeteren totdat perfectie is bereikt: een proces dat waarde oplevert voor de klant en vrij is van verspilling. Dit proces van continue verbetering, ook wel bekend als Kaizen, zorgt ervoor dat de organisatie zich voortdurend aanpast en verbetert.

Door deze kernwaarden en stappen te volgen en toe te passen binnen je organisatie, kun je de Lean methode effectief implementeren om verspilling te verminderen, processen te optimaliseren en uiteindelijk meer waarde te bieden aan je klanten.

Wil je dit artikel later nalezen? Download het dan hier.

    Online Lean training:
    100% Lean, helemaal op jouw tempo

    Veel gelezen in onze kennisbank