Kennisbank

Hoe Kies je tussen Lean of Six Sigma?

Illustratie van een persoon in een gi met verschillende gekleurde Lean Six Sigma belts, tegen een achtergrond van een stadslandschap en een berg, symbool voor de verschillende niveaus binnen de Lean Six Sigma methode.

Kies ik voor Lean of Six Sigma?

Lean en Six Sigma zijn twee bewezen procesverbetermethoden, elk met hun eigen unieke benadering voor het verbeteren van processen. Maar hoe kies je tussen Lean of Six Sigma? Wat zijn de voordelen van Lean of Six Sigma? Welke methode is geschikt voor jou? In deze blog beantwoorden we deze vragen. Voordat je een weloverwogen keuze kunt maken, is het belangrijk om te begrijpen wat Lean en Six Sigma precies inhouden.

Wat houdt Lean in?

Lean is een methode die zich richt op het creëren van waarde voor de klant (Value Added) door verspilling (muda), overbelasting (muri) en variabiliteit (mura) in processen te elimineren. Lean wil een continue flow creëren en met “stop the line” (jidoka) medewerkers in staat stellen hun processen foutloos te maken. Lean streeft naar een cultuur van continue verbetering en komt oorspronkelijk uit het Toyota Production System. De vijf principes van Lean helpen bij het opbouwen van een cultuur van voortdurende verbetering.

Lean maakt gebruik van technieken zoals Just in Time, Jidoka, Kaizen, Kanban, PDCA, 5S, Ishikawa-diagrammen, Value Stream Mapping (VSM) en de zeven basis kwaliteitsinstrumenten. Deze aanpak maakt het eenvoudig om verspilling in processen te identificeren en aan te pakken. Lean richt zich zowel op korte termijn als lange termijn verbeteringen: op korte termijn worden verspillingen uit processen gehaald en op lange termijn wordt een cultuur van continu verbeteren gecreëerd. Lean volgt vaak een bottom-up benadering, waarbij medewerkers op de werkvloer zelf kleine dagelijkse verbeteringen doorvoeren.

Wat houdt Six Sigma in?

Six Sigma is een datagedreven methode die zich richt op het verminderen van variatie en defecten in processen door middel van statistische analyse. Bijvoorbeeld, een Six Sigma-proces kent slechts 3,4 fouten per miljoen foutkansen. Het doel is om processen binnen strakke toleranties te laten verlopen, wat leidt tot hogere kwaliteit en consistentie. Six Sigma werd ontwikkeld door Motorola en populair gemaakt door General Electric.

Six Sigma gebruikt voornamelijk statistische technieken zoals procescapabiliteitsanalyse, control charts en hypothesetests voor procesverbetering. De nadruk ligt op data-analyse en het verminderen van variatie door de standaarddeviatie te verkleinen, om zo beter onderbouwde beslissingen te kunnen nemen. Hoewel dit intimiderend kan lijken, maken moderne statistische tools deze analyses toegankelijker.

Six Sigma volgt een top-down benadering, waarbij verbeteringen worden gestuurd door data en business cases.

Lean of Six Sigma: Welke van de twee kies je?

Bij het kiezen tussen Lean of Six Sigma is het belangrijk om je specifieke behoeften en doelen in overweging te nemen. Beide methoden hebben unieke voordelen en zijn geschikt voor verschillende situaties.

Mijn persoonlijk advies: Kies eerst voor Lean en focus op de mensen. Zodra iedereen in de organisatie gewend is aan het werken met procesverbetering, kun je de data geschikt maken voor Six Sigma.

Hier is een uitgebreide uitleg om je te helpen de juiste keuze te maken tussen Lean en Six Sigma.

Kies je voor Lean?

 

Lean is de juiste keuze als je de volgende doelen hebt:

  • Verspilling Elimineren: Lean richt zich op het identificeren en elimineren van verspilling in processen. Dit omvat overproductie, wachttijden, transport, overmatige bewerkingen, voorraden, defecten en onbenutte talenten. Denk aan Muda, Mura en Muri of Timwoods.
  • Medewerkers Betrekken: Lean stimuleert een cultuur waarin medewerkers op alle niveaus actief betrokken zijn bij het identificeren van verbeterpunten en het implementeren van oplossingen. Dit zorgt voor een bottom-up benadering waarbij dagelijkse verbeteringen worden doorgevoerd. Daarom wordt Lean ook wel continu verbeteren of daily improvement genoemd.
  • Inzicht in je Processen (Value Stream): Met technieken zoals Value Stream Mapping, flowcharts en Makigami-diagrammen krijg je een duidelijk beeld van je processen, waardoor je inefficiënties kunt identificeren en aanpakken.
  • Continu Verbeteren en Klantwaarde Verhogen: Lean bevordert een cultuur van continu verbeteren (Kaizen) en focust op het leveren van maximale waarde aan de klant door processen te stroomlijnen en verspilling te minimaliseren.

De methoden die Lean gebruikt zijn logisch en relatief eenvoudig te begrijpen door elke medewerker en te implementeren, wat Lean geschikt maakt voor organisaties die snel en effectief verbeteringen willen doorvoeren. Voor de lange termijn moet je denken aan Hoshin Kanri, X-Matrix en policy deployment.

Kies je voor Six Sigma?

 

Six Sigma is de juiste keuze als je de volgende doelen hebt:

  • Datagedreven Verbeteringen: Six Sigma is ideaal voor organisaties die werken met betrouwbare en voldoende data. De methode is sterk afhankelijk van statistische analyse om variabiliteit (standaarddeviatie) en defecten (DPMO) in processen te verminderen.
  • Diepgaande Analyses: Six Sigma biedt uitgebreide technieken zoals Measurement System Analysis (MSA), process capability analyse, control charts en hypothesetests om inzichten te krijgen in procesprestaties en oorzaken van variabiliteit en defecten te identificeren.
  • Hoge Kwaliteit en Consistentie: Het doel van Six Sigma is om processen binnen strakke toleranties te laten verlopen, wat leidt tot hogere kwaliteit en consistentie.
  • Top-Down Aanpak: Six Sigma-projecten worden vaak geleid door gespecialiseerde projectteams en volgen een gestructureerde, top-down aanpak waarbij beslissingen gebaseerd zijn op data en business cases.

Voor Six Sigma is het belangrijk dat je organisatie beschikt over voldoende en betrouwbare data. Zonder data is deze methode niet effectief. Moderne statistische tools maken de analyses toegankelijker, maar een basiskennis van statistiek is wel nuttig. Als je organisatie zich richt op datagestuurde besluitvorming en je hebt de middelen om diepgaande data-analyses uit te voeren, is Six Sigma waarschijnlijk de betere keuze.

Voor- en Nadelen van Lean en Six Sigma

Bij het kiezen tussen Lean en Six Sigma is het belangrijk om zowel de voordelen als de nadelen van elke methode in overweging te nemen. Hieronder worden de belangrijkste voor- en nadelen van beide methoden besproken.

Voordelen van Lean

  • Eenvoud en Begrijpelijkheid: Lean is eenvoudig te begrijpen en toe te passen door iedereen in de organisatie. De methoden en technieken zijn visueel en intuïtief, waardoor ze breed inzetbaar zijn.
  • Betrokkenheid van Medewerkers: Lean bevordert een cultuur van continu verbeteren waarbij medewerkers op alle niveaus actief betrokken zijn. Dit verhoogt de motivatie en eigenaarschap binnen het team.
  • Snelle Implementatie: Lean-technieken kunnen snel en relatief eenvoudig worden geïmplementeerd, wat resulteert in directe verbeteringen en zichtbare resultaten.
  • Focus op Klantwaarde: Lean richt zich op het maximaliseren van klantwaarde door verspilling te elimineren en processen te stroomlijnen, wat leidt tot hogere klanttevredenheid.
  • Makkelijk te Implementeren: In de meeste gevallen heb je geen diepgaande statistische analyse nodig. Je identificeert een probleem in je proces, zoekt naar de kernoorzaak en lost dit op, zonder dat er statistische analyse aan te pas komt.

Nadelen van Lean

  • Discipline Vereist: Lean vereist een hoge mate van discipline en consistentie. Het succes van Lean hangt sterk af van de toewijding van alle medewerkers en het management om de principes voortdurend toe te passen.
  • Beperkte Diepte in Analyse: Lean gebruikt voornamelijk visuele en kwalitatieve technieken, wat betekent dat het minder geschikt kan zijn voor het oplossen van complexe problemen die diepgaande data-analyse vereisen.

Voordelen van Six Sigma

  • Datagedreven Beslissingen: Six Sigma maakt gebruik van statistische technieken om processen te analyseren en te verbeteren. Dit zorgt voor nauwkeurige en betrouwbare verbeteringen gebaseerd op data.
  • Diepgaande Probleemanalyse: Six Sigma biedt tools voor het uitvoeren van grondige analyses van procesvariabiliteit en defecten, waardoor de kernoorzaken van problemen effectief kunnen worden geïdentificeerd en opgelost.
  • Hoge Kwaliteit en Consistentie: Door variabiliteit te verminderen, helpt Six Sigma bij het bereiken van hoge kwaliteit en consistentie in processen en producten.
  • Structuur en Methodologie: Six Sigma volgt een gestructureerde aanpak met duidelijke fases (DMAIC), wat zorgt voor een systematische en georganiseerde manier van werken.

Nadelen van Six Sigma

  • Complexiteit en Toegankelijkheid: Six Sigma kan complex en intimiderend zijn, vooral voor medewerkers zonder statistische achtergrond. De methoden vereisen training en expertise.
  • Afhankelijkheid van Data: Six Sigma is sterk afhankelijk van voldoende en betrouwbare data. Zonder deze data kan de methode niet effectief worden toegepast.
  • Kosten en Tijd: Implementatie van Six Sigma kan duur en tijdrovend zijn, vooral door de benodigde training en certificering van medewerkers (zoals Green en Black Belts).

Wat als ik niet kan kiezen tussen Lean of Six Sigma?

Als je niet kunt kiezen tussen Lean of Six Sigma, dan heb ik goed nieuws voor je: je kunt beide methodieken combineren in Lean Six Sigma. Deze gecombineerde benadering maakt gebruik van de sterke punten van beide methoden om maximale efficiëntie en kwaliteit te bereiken. Bekijk bijvoorbeeld onze online Lean Six Sigma Black Belt-opleiding.

Voordelen van de combinatie Lean Six Sigma

  • Visuele en Statistische Technieken: Door de visuele technieken van Lean te combineren met de statistische analyses van Six Sigma, krijg je een volledig beeld van je processen en kun je verbeteringen effectiever implementeren.
  • Flexibiliteit in Oplossingsbenaderingen: Lean Six Sigma biedt meerdere benaderingen voor het oplossen van problemen, afhankelijk van de aard van het probleem en de beschikbare gegevens. Dit maakt het mogelijk om zowel eenvoudige als complexe problemen aan te pakken.
  • Betrokkenheid van Medewerkers: De combinatie van visuele procestechnieken en data-analyse maakt het gemakkelijker om medewerkers op alle niveaus te betrekken bij procesverbetering. Dit verhoogt de motivatie en het eigenaarschap binnen het team, wat leidt tot duurzamere verbeteringen.

Lean Six Sigma biedt het beste van beide werelden, waardoor je een robuuste aanpak hebt voor het verbeteren van je bedrijfsprocessen. Het helpt je niet alleen om verspilling te elimineren en variabiliteit te verminderen, maar ook om een cultuur van continu verbeteren te bevorderen binnen je organisatie.

Praktische Toepassingen van Lean Six Sigma

Nu je de verschillen en overeenkomsten begrijpt, is het tijd om te kijken hoe je Lean en Six Sigma in de praktijk kunt toepassen. Hier zijn enkele stappen om te beginnen:

  1. Define: Identificeer Kansen om te Verbeteren. Analyseer je huidige processen om gebieden te vinden die baat zouden kunnen hebben bij verbetering. Gebruik zowel Lean- als Six Sigma-tools om inefficiënties en variabiliteit te identificeren.
  2. Measure: Verzamel Gegevens. Beschrijf je proces en begin met het verzamelen van relevante gegevens over je processen. Deze gegevens zijn essentieel voor zowel Lean- als Six Sigma-analyses.
  3. Analyse: Gebruik Visuele en Statistische Analyse. Pas visuele technieken toe om snel inzicht te krijgen in de processtroom en gebruik statistische analyse om diepere inzichten te verkrijgen en de hoofdoorzaken van problemen te identificeren.
  4. Improve: Implementeer Verbeteringen. Brainstorm oplossingen en implementeer ze in je processen. Documenteer veranderingen en zorg voor een controleplan om de effectiviteit van verbeteringen te waarborgen.
  5. Control: Monitor en Verfijn. Blijf je processen monitoren en verfijn je verbeteringen indien nodig. Lean Six Sigma is een continu verbeteringsproces dat regelmatige evaluatie en aanpassing vereist.

Door de voordelen van beide methoden te combineren, kun je ervoor zorgen dat je organisatie continu blijft verbeteren en excelleren in een competitieve markt. Of je nu verspilling wilt verminderen of variatie wilt minimaliseren, Lean en Six Sigma bieden de tools en technieken om je doelen te bereiken.

Conclusie

Zowel Lean als Six Sigma hebben hun unieke voordelen en uitdagingen. Lean is ideaal voor organisaties die snel en effectief verspilling willen elimineren en een cultuur van continu verbeteren willen bevorderen. Six Sigma is meer geschikt voor datagedreven organisaties die behoefte hebben aan diepgaande analyses om variabiliteit en defecten te verminderen.

Bij het kiezen tussen Lean of Six Sigma is het belangrijk om je specifieke behoeften, de beschikbaarheid van data en de bereidheid van medewerkers om zich te verdiepen in statistische analyses in overweging te nemen. Door de sterke punten van beide methoden te combineren, kun je een sterke basis leggen voor voortdurende verbetering en optimale procesprestaties in je organisatie.

Portret van Anend Harkhoe, de eigenaar van lean.nl en een deskundige Lean specialist, met een vriendelijke glimlach, gekleed in een stijlvolle blazer over een polo shirt.
Anend Harkhoe
Lean Consultant & Trainer | MBA in Lean & Six Sigma | Oprichter van Lean.nl & DMAIC.com
Met uitgebreide ervaring in de zorg (ziekenhuizen, VVT, GGZ, huisartsenpraktijken), het bank- en verzekeringswezen, de productiesector, de foodsector, consulting, ICT-dienstverlening en de overheid, neemt Anend je graag mee in de wereld van Lean en Six Sigma. Hij gelooft in de kracht van mensen, actie en experimenteren. Bij Lean.nl en DMAIC.com draait alles om direct toepasbare kennis en praktijkgerichte trainingen. Lean is geen theorie, maar een ‘way of life’ die je moet ervaren. Van de karaokebar in Tokio tot de lessen van Toyota – Anend maakt Lean tastbaar en toepasbaar. Lean.nl organiseert inspirerende trainingen en studiereizen naar Lean-bedrijven in Japan, zoals Toyota. Contact: anend@lean.nl


Online Lean training:
100% Lean, helemaal op jouw tempo

Veel gelezen in onze kennisbank